Hà Nội và TPHCM dẫn đầu cả nước về chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương

Bảng xếp hạng chỉ số này thể hiện hiện trạng mô hình phát triển kinh tế - xã hội dựa trên KH-CN và đổi mới sáng tạo của 63 tỉnh, thành phố trong năm 2023.

Chiều 12-3, tại Hà Nội, Bộ KH-CN đã công bố chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII - Provincial Innovation Index). Bảng xếp hạng này thể hiện hiện trạng mô hình phát triển kinh tế - xã hội dựa trên KH-CN và đổi mới sáng tạo của 63 tỉnh, thành phố trong năm 2023.

                                                                                                                                                             10 địa phương dẫn đầu cả nước về chỉ số PII 2023

Theo đó, Hà Nội là địa phương dẫn đầu cả nước với 62,86 điểm; TPHCM xếp thứ 2 với 55,85 điểm; Hải Phòng xếp thứ 3 với 52,32 điểm; tiếp theo là Đà Nẵng, Cần Thơ, Bắc Ninh... Địa phương có số điểm thấp nhất, xếp hạng 63 là Cao Bằng (22,18 điểm); trên Cao Bằng là Lai Châu (22,78 điểm), Gia Lai (25,83 điểm), Hà Giang (26,14 điểm),...

PII 2023 cũng được xếp hạng theo 6 vùng kinh tế xã hội. Các địa phương vùng Đồng bằng sông Hồng có điểm trung bình cao nhất 45.17 điểm, tiếp đến là các địa phương vùng Đông Nam bộ với 44.81 điểm. Các địa phương vùng Bắc Trung bộ và duyên hải miền Trung và Đồng bằng sông Cửu Long có điểm số trung bình sát nhau, lần lượt là 36.96 điểm và 36.36 điểm. Hai vùng Tây Nguyên và Trung du và miền núi phía Bắc có điểm số thấp gần như nhau, lần lượt là 32.72 điểm và 32.19 điểm. Bộ chỉ số cũng đưa ra top các địa phương dẫn đầu từng vùng và phân tích đánh giá theo nhóm thu nhập.

                                                                                                                    Các địa phương dẫn đầu chỉ số PII 2023 theo khu vực kinh tế - xã hội

Năm 2023, lần đầu tiên bộ chỉ số được Học viện Khoa học Công nghệ và Đổi mới sáng tạo (Bộ KH-CN) xây dựng trên toàn quốc. Bộ chỉ số gồm có 52 chỉ số thành phần, được xây dựng nhằm phản ánh bức tranh thực tế, tổng thể về hiện trạng mô hình phát triển kinh tế - xã hội dựa trên KH-CN và đổi mới sáng tạo của từng địa phương.

Trong 52 chỉ số thành phần được chia làm 7 trụ cột, gồm: 5 trụ cột đầu vào (thể chế; vốn con người và nghiên cứu, phát triển; cơ sở hạ tầng; trình độ phát triển của thị trường; trình độ phát triển của doanh nghiệp) và 2 trụ cột đầu ra (sản phẩm tri thức, sáng tạo và công nghệ; tác động). Bộ chỉ số hướng đến cung cấp bộ công cụ có cơ sở khoa học và thực tiễn cho lãnh đạo các cấp để ra quyết định, xây dựng và thực thi chính sách, cũng như cung cấp thông tin tham khảo hữu ích về môi trường đầu tư, điều kiện nguồn lực cho hoạt động sản xuất, kinh doanh ở địa phương.

                                                                                                                                         10 địa phương có chỉ số PII thấp nhất cả nước

Dữ liệu phục vụ xây dựng bộ chỉ số PII 2023 được lấy từ hai nguồn chính. Nguồn thứ nhất từ số liệu thống kê, quản lý nhà nước được công bố chính thức từ các bộ, cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức ở trung ương (có 39/52 chỉ số) và nguồn thứ hai do các địa phương thu thập và cung cấp - kèm theo các tài liệu minh chứng (có 13/52 chỉ số). Trong giai đoạn thu thập dữ liệu, Bộ KH-CN đã tổ chức nhiều hội thảo, buổi làm việc với các bộ, cơ quan trung ương để trao đổi thống nhất thu thập dữ liệu từ các cơ quan quản lý nhà nước. Đối với các địa phương, Bộ KH-CN cũng đã xây dựng bộ tài liệu hướng dẫn và tổ chức các buổi trao đổi, tập huấn cho các địa phương để thu thập các dữ liệu cũng như cung cấp các tài liệu minh chứng liên quan.

                                                                                                                                                    Mô hình tổ chức và các trụ cột chính của PII 2023

Năm 2022 bộ chỉ số đã được xây dựng thử nghiệm với 20 địa phương. Sau khi có kết quả, Chính phủ đã giao Bộ KH-CN triển khai xây dựng bộ chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương trên phạm vi toàn quốc từ năm 2023. PII được xây dựng bám sát cấu trúc của bộ chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu GII (Global Innovation Index) do tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới công bố hàng năm và được Chính phủ sử dụng trong quản lý, điều hành từ năm 2017.

Theo Bộ KH-CN, PII có phạm vi rộng, toàn diện về phát triển kinh tế - xã hội dựa trên KH-CN và đổi mới sáng tạo của các địa phương. Do đó, bộ chỉ số sẽ là công cụ để mỗi tỉnh/thành phố soi chiếu được chi tiết góc độ ở các khía cạnh đầu ra, đầu vào, xác định rõ điểm mạnh, yếu, yếu tố tiềm năng và điều kiện cần thiết để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội dựa trên KH-CN và đổi mới sáng tạo.

                                                                                                                                 Bộ trưởng Bộ KH-CN Huỳnh Thành Đạt phát biểu tại lễ công bố PII 2023

Phát biểu tại lễ công bố PII 2023, Bộ trưởng Bộ KH-CN Huỳnh Thành Đạt cho rằng, đây là công cụ định lượng mô tả hiện trạng mô hình phát triển kinh tế - xã hội dựa trên khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo nhằm hỗ trợ và thúc đẩy phát triển từng địa phương.

"Báo cáo PII 2023 là tài liệu hữu ích, cung cấp căn cứ khoa học và thực tiễn cho lãnh đạo các cấp để ra quyết định, xây dựng và thực thi chính sách thúc đẩy phát triển, cũng như cung cấp thông tin hữu ích về môi trường đầu tư, điều kiện nguồn lực cho hoạt động sản xuất, kinh doanh ở các địa phương", Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt nhấn mạnh..

Tháng 12-2023, các chuyên gia quốc tế độc lập đã tiến hành đánh giá về phương pháp, dữ liệu, kỹ thuật, mô hình tính toán bộ chỉ số PII 2023 của Việt Nam và đã phát hành Báo cáo đánh giá. Đây là chuyên gia do WIPO giới thiệu và cũng đã thực hiện đánh giá bộ chỉ số PII thử nghiệm năm 2022. Kết quả đánh giá của chuyên gia cho thấy, bộ chỉ số PII 2023 đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng quốc tế về mặt thống kê và phương pháp luận. Quy trình tính toán có các bước rõ ràng và theo sát quy trình của GII, dựa trên các thông lệ tốt nhất được Ủy ban châu Âu, Liên hợp quốc và một số tổ chức quốc tế khác áp dụng. Trong báo cáo đánh giá, chuyên gia nêu những thay đổi về chỉ số thành phần, cấu trúc chỉ số là điều bình thường sau khi thử nghiệm và sau khi có các phản hồi cho phiên bản đầu tiên được công bố, đồng thời, chuyên gia khuyến nghị trong các bản cập nhật tiếp theo, mỗi lần chỉ nên đưa ra những thay đổi nhỏ nhằm đảm bảo tính nhất quán giữa các năm và giúp tránh nhầm lẫn. Các chuyên gia cũng khuyến nghị phải công bố dữ liệu của các trụ cột, nhóm chỉ số và chỉ số thành phần cùng với điểm số chung của bộ chỉ số, đồng thời khuyến khích người dùng và các bên liên quan đi sâu khai thác dữ liệu.

                                                                                                                                                                         TRẦN BÌNH - https://www.sggp.org.vn/ha-noi-va-tphcm-dan-dau-ca-nuoc-ve-chi-so-doi-moi-sang-tao-cap-dia-phuong-post730448.html