“XUÂN QUÊ HƯƠNG” NĂM 2024 - NGHI THỨC THẢ CÁ CHÉP VÀO TẾT ÔNG CÔNG, ÔNG TÁO
Năm 2024, Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh phối hợp với Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (Bộ Ngoại giao) tổ chức chương trình Xuân Quê hương, diễn ra ngày 01 – 02/02/2024 diễn ra từ ngày 01 tháng 2 đến ngày 02 tháng 02 năm 2024 (nhằm ngày 22 và 23 Tháng Chạp năm Quý Mão) với nhiều nội dung phong phú và ý nghĩa.
Ngày Thứ hai của chương trình lá các hoạt động truyền thống “uống nước nhớ nguồn”, giữ gìn và phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc.
Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng và phu nhân sẽ chủ trì một số hoạt động ý nghĩa cùng bà con kiều bào cả nước: Lễ dâng hương, dâng hoa Chủ tịch Hồ Chí Minh, Chủ tịch Tôn Đức Thắng; nghi thức thả cá chép truyền thống vào ngày Tết ông Công, ông Táo.
Ý nghĩa tục lệ cúng ông Công ông Táo
Nghi thức thả cá chép (tứ báo Phụ nữ mới)Theo phong tục cổ truyền của người Việt Nam, hàng năm, cứ đến 23 tháng Chạp, mọi gia đình sẽ làm mâm cơm cúng tiễn ông Công ông Táo. Họ tin rằng, Táo quân cưỡi cá chép bay về trời để báo cáo lên Ngọc Hoàng những việc đã làm và chưa làm được trong năm vừa qua. Sau đó, đến đêm giao thừa, các Táo mới trở lại trần gian tiếp tục công việc trông coi bếp lửa gia đình.
Vì vậy, vào ngày ông Công ông Táo, mỗi gia đình thường chuẩn bị 3 con cá chép sống, thường loại nhỏ và khỏe, thả trong chậu nước, cúng cùng các đồ lễ khác. Sau khi cúng xong sẽ đem những con cá này phóng sinh ở sông, ao, hồ... nghĩa là để đưa ông Táo về trời.
Theo quan niệm Phật giáo, tập tục này thể hiện sự nhân văn, đề cao sự thiện lương của con người. Việc dùng cá chép thật tiễn Táo quân lên trời cũng mang ý nghĩa tạo công ăn việc làm, thu nhập cho người dân.
Thả cá vào thời điểm và hướng tốt
Thả cá chép cúng ông táo (tứ báo Phụ nữ mới)
Theo phong thủy, việc thả cá nên thực hiện vào buổi sáng sớm và hướng thả nên tuân theo hướng tốt của gia chủ trong năm đó.
Việc thả cá nên được thực hiện vào buổi sáng, khi không khí thoáng đãng, được xem là khoảnh khắc lý tưởng để thực hiện nghi thức thả cá. Lúc này, dương khí đang trong giai đoạn trỗi dậy mạnh mẽ, tạo nên một khởi đầu đầy sức sống cho ngày mới. Việc thả cá vào thời điểm này không chỉ hòa mình với nhịp đập của tự nhiên, mà còn đồng hành cùng luồng năng lượng mới mẻ, đánh dấu sự khởi đầu của một chu kỳ an lành, thịnh vượng.
Hướng thả cá cũng không kém phần quan trọng, bởi mỗi hướng đều tượng trưng cho một yếu tố phong thủy khác nhau và mang những ảnh hưởng riêng biệt đến vận mệnh của gia chủ. Tuỳ vào tuổi và mệnh của người chủ nhà trong năm đó, sẽ có những hướng được xem là hợp phong thủy, có thể mang lại tài lộc, may mắn, sức khỏe hoặc tình duyên. Do đó, việc thả cá theo hướng tốt của gia chủ sẽ như một ước nguyện, một lời cầu mong khéo léo gửi gắm vào vũ trụ, với hy vọng rằng mọi điều tốt lành sẽ tìm đến gia đình mình trong suốt một năm, không ngừng như dòng nước chảy.
Như vậy, việc chọn thời điểm và hướng thả cá không chỉ thể hiện sự tôn trọng và hiểu biết về phong thủy mà còn thể hiện một niềm tin rằng mỗi hành động nhỏ nhặt cũng đều có thể góp phần vào việc định hình nên vận mệnh, hướng đến một năm đầy sung túc và hạnh phúc.
Tôn trọng môi trường và sinh vật
Khi tiến hành nghi thức thả cá chép nên thả cá một cách nhẹ nhàng, tránh ném từ trên cao hoặc quăng ra xa. Việc làm này không những thể hiện sự kính trọng đối với các loài vật mà còn phản chiếu rõ nét tinh thần trách nhiệm cao cả của con người đối với môi trường xung quanh. Nó là một biểu hiện của việc sống hài hòa với thiên nhiên, tạo điều kiện cho mọi sinh vật cùng phát triển và thịnh vượng, cũng như gìn giữ sự trong lành của nguồn nước.
Bằng cách thả cá cúng ông Táo theo đúng cách và với lòng thành, bạn không chỉ thể hiện lòng kính trọng đối với truyền thống mà còn gửi đi thông điệp mong muốn một năm mới thắng lợi và thịnh vượng.
Trần Văn Hào (tổng hợp)
